ОМАРБЕКОВ ТАЛАС (1948 ж.т.)
Омарбеков Талас 1948 жылы 29 мамырда Байзақ ауданы Ақжар ауылында дүниеге келген. Ақжар (Түймекент) орта мектебінде оқып білім алған. Мектепті бітірген соң, Алматының Абай атындағы қазақ педагогикалық институтына оқуға түсіп, тарих факультетін 1971 жылы бітіріп шыққан. Сөйтіп, тарих пәні оқытушысы деген мамандық алды.
Еңбек жолын Жуалы ауданында тарих пәнінің оқытушысы болып бастаған.
Кейін Байзақ ауданына ауысып келіп, бұл қызметін одан әрі жалғастырған.
Біраз уақыт оқу ісінің меңгерушісі болып та істеген. Ал 1975-1977 жылдары Свердлов аудандық партия комитетінде жауапты қызмет атқарған.
Талас Омарбеков 1977-1980 жылдары Абай атындағы қазақ педагогикалық институтының аспирантурасында оқып, 1982 жылы диссертациясын қорғап, тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алды.
1980-1989 жылдары Алматының Абай атындағы қазақ педагогикалық институтында ғылыми-педагогикалық, шығармашылық қызметпен айналысты. 1989-1991 жылдары Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің жанындағы Партия тарихы институтында аға ғылыми қызметкер міндетін атқарды.
1991-1995 жылдары әл-Фараби атындағы қазақ мемлекеттік университетінде тарих факультетінің доценті болып жұмыс істеді.
1994 жылы Қазақстан Республикасы Үлттық Ғылым академиясында докторлық диссертациясын қорғады. 1995 жылы тарих ғылымдарының профессоры ғылыми дәрежесін алды.
1995-1996 жылдары Алматының теміржол транспорт инженерлері институтында Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі болып қызмет атқарған. 1996 жылы әл-Фараби атындағы қазақ мемлекеттік ұлттық университетіне ауысып, онда 1997 жылға дейін тарих және саясатгану кафедрасын басқарған. 1997 жылы профессор Талас Омарбеков осы университеттің әлеуметтік-гуманитарлық пәндер кафедрасында қызмет істеген. Ал 1998 жылы профессорлық қызметін университеттің деректану және тарихнама кафедрасында жалғастырған.
2001 жылдан бастап бүгінге дейін Қазақ Ұлттық университетіндегі ежелгі және ортағасырлық Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі міндетін атқарып келеді. Қазір бұл кафедра Қазақстан тарихы кафедрасы деп аталады. Осындай ерен қызметі үшін Байзақ ауданының «Құрметті азаматы» атағы берілді. Ол «Құрмет» орденінің иегері, Жоғарғы мектептің үздік оқытушысы, БжҒМ-нің «Ғылымға сіңірген еңбегі үшін» төсбелгісімен марапатталған.
Қазіргі танда Т.Омарбеков Қазақстан Республикасы Әлеуметтік Ғылымдар Академиясының академигі. 2014 жылы Қазақстан Республикасы Үлттық Ғылым Академиясы Т.Омарбековты Академияның Құрметті академигі етіп сайлады.
Т.Омарбеков М.Х.Дулати мұраларын, орта ғасырлардағы тарихи тұлғаларды ұлттық көзқараста зерделеп, Отан тарихын кезеңдеудің теориялық-методологиялық мәселелері бойынша бірқатар зерттеулер жүргізді.
Қазақстанда сталиндік тоталитарлық жүйенің орнығу тарихы мен оның салдарын зерттеген алғашқы отандық тарихшылардың бірі болды. Ол 20-ғасырдың 20-30-жылдары Қазақстанда байларды тәркілеу, шаруаларды күштеп ұжымдастыру саясатының зардаптарын ашып көрсетіп, сол тарихи кезеңде орын алған халық наразылықтарына жаңа тарихи көзқарас қалыптастырды.
Т.Омарбековтың басшылығымен 30 томнан тұратын «Қазақ ру-тайпаларының тарихы» және «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша 10 томнан тұратын «Қазақтың этникалық тарихы» атты іргелі еңбектері жарық көрді. Ол көптеген монографиялардың, оқулықтардың авторы.
Оның жетекшілігімен 30 ғылым кандидаты, 7 ғылым докторы диссертация қорғады. Қазіргі кезде оның жетекшілігімен бірнеше доктор диссертацияларын сәтті қорғап, университеттерде еңбек етуде. Т.Омарбековтің басшылығымен Қазақстанда тарихшылардың ғылыми мектебі қалыптасқан.